Czy cukier kokosowy jest zdrowy i można go stosować na diecie?

Mody żywieniowe przychodzą i odchodzą w zawrotnym tempie. Dałoby się wręcz mierzyć upływ czasu tym, które z nich znajdują się w danym okresie na topie. Ostatnio zaczyna zdobywać popularność porada nakazująca porzucenie cukru buraczanego (albo przynajmniej ograniczenie jego konsumpcji) na rzecz cukru kokosowego. Przyjrzyjmy się bliżej temu twierdzeniu!

Czym jest cukier kokosowy?

Cukier kokosowy wyrabia się z kwiatów pochodzących od palmy kokosowej. Jego smak porównywany jest do smaku brązowego cukru. Sprzedawany jest w formie sproszkowanej.

Jakie zalety cukru kokosowego proponują jego zwolennicy?

Mimo starań nie udało się znaleźć żadnego głosu opowiadającego się za zdrowotnymi właściwościami cukru kokosowego, który nie pochodziłby ze stron,  promujących różne odmiany medycyny alternatywnej. Jeżeli nie powinno się oceniać informacji na podstawie źródła, z którego pochodzi, to jednak ciężko jest traktować na 100% poważnie artykuły znajdujące w bezpośrednim sąsiedztwie tekstów obiecujących wyjawić czytelnikom lekarstwo na raka. Mimo wszystko, zobaczmy na jakie właściwości cukru kokosowego powołują się jego zwolennicy.

1. Cukier kokosowy ma, według zwolenników hipotezy o jego pozytywnym wpływie na zdrowie, zawierać insulinę, która wchłania glukozę i pomaga ludziom zmagającym się z cukrzycą. Indeks glikemiczny tego produktu spożywczego wynosi 35 w przeciwieństwie do zwykłego cukru, którego indeksu jest z kolei dwa razy wyższy.
2. Cukier koksowy nadaje się dla osób stosujących dietę paleolityczną, ponieważ uważa się że korzystano z niego w epoce do której odwołują się zwolennicy tej diety.
3. Cukier kokosowy zawiera małe dawki witamin (C, B) i minerałów(potas, magnez, żelazo). Usunięcie z diety cukru buraczanego na rzecz cukru kokosowego ma przynieść pozytywne efekty zdrowotne dla osób, które się na to zdecydują.
4. Cukier kokosowy,  podobno posiada właściwości probiotyczne, które mają pozytywny wpływ na żołądek.
5. Cukier kokosowy zawiera mniej fruktozy niż inne słodziki. Od 3% do 9% jego zwartości stanowi fruktoza, cukier pochodzący z buraków składa się zaś w 50% z fruktozy. Zdaniem zwolenników zdrowotnych właściwości cukru kokosowego, fruktoza jest niezdrowa i odkłada się w organizmie jako tłuszcz.
6. Brak sztucznych składników dodawanych do cukru kokosowego, ma zdaniem niektórych, mieć pozytywny wpływ na zdrowie .
7. Cukier kokosowy  podobno zawiera duże ilości błonnika.

Co mówią badania?

1) Niski indeks glikemiczny nie jest jedynym czynnikiem wpływającym na to, jaki wpływ ma dany produkt na zdrowie osób walczących z cukrzycą. (porównaj http://www.joslin.org/info/the_glycemic_index_and_diabetes.html) Liczy się także wiek, czy poziom aktywności fizycznej. Ważne jest też to, ile tłuszczu, białka i węglowodanów znajduje się w danym pożywieniu oraz to razem z jakimi innymi produktami było ono spożywane. Szybkość z jaką  organizm trawi posiłki także nie jest bez znaczenia. Większość specjalistów żywieniowych preferuje tworzenie diety dla cukrzyka w oparciu o ilość przyjmowanych węglowodanów oraz osobiste uwarunkowania pacjenta, a nie indeks glikemiczny. Tak stworzona dieta jest skuteczniejsza w walce z cukrzycą oraz prostsza do utrzymania.

2) Problemem z dietą paleo (paleolityczną) jest to, że nie ma żadnych dowodów na to, że jest ona skuteczna w zapewnieniu dobrego zdrowia osobom ją praktykującym (http://ajcn.nutrition.org/content/104/3/844.extract#) Jej zwolennicy mają mylne wyobrażenia co do tego, czym żywili się ludzie żyjący w epoce paleolitycznej a przepisy, jakie tworzą są ahistoryczne (https://www.scientificamerican.com/article/why-paleo-diet-half-baked-how-hunter-gatherer-really-eat/) Poza tym, korzystanie z diety osób, które żyły dwa razy krócej niż ludzie współcześni nie wydaje się być dobrym pomysłem…

3) Małe dawki składników odżywczych występujące w pożywieniu, które spożywa się w niewielkich ilościach nie mają żadnego wpływu na stan organizmu. Żeby odczuć pozytywny wpływ witamin i minerałów występujących w cukrze kokosowym, trzeba byłoby spożyć jego olbrzymie dawki. Ilość wchłoniętych w ten sposób kalorii z pewnością przyniosłaby wiele szkód dla ciała, a ostateczny bilans diety byłby, mimo spożycia pewnych ilości składników odżywczych, negatywny.

4) Brakuje źródeł mających udowodnić tezę o istnieniu bakterii probiotycznych w cukrze kokosowym. Zwolennicy tej hipotezy uważają, że wysoka zawartość insuliny w słodziku ma działanie probiotyczne. Jeżeli istnieją dowody na pierwsze twierdzenie (http://bmjopen.bmj.com/content/5/Suppl_1/bmjopen-2015-forum2015abstracts.79), to ciężko znaleźć jakieś badania potwierdzające probiotyczne właściwości insuliny.

5) Fruktoza poza byciem kaloryczną, często jest obwiniania o posiadanie wielu innych szkodliwych dla zdrowia właściwości. Problem polega na tym, że brakuje dowodów mających potwierdzić tę tezę (https://clinicaltrials.gov/ct2/show/NCT02716870). Badania przytaczane przez zwolenników opinii, że fruktoza ma mieć zły wpływ na zdrowie są selektywnie wybierane, oparte na małej próbie często liczącej mniej niż 15 badanych oraz krótkie (poniżej 12 tygodni) (https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22351714). Wynika z tego to, że zawartość fruktozy występująca w cukrze kokosowym nie ma żadnego znaczenia dla naszego zdrowia.

6) Kwestia naturalności bądź jej braku nie przekłada się w żaden sposób na to, czy dane pożywienie jest zdrowie czy nie. Arszenik jest w 100% naturalny, a mimo tego jest trucizną. Wszystkie warzywa i owoce spożywane współcześnie nie występują w naturze. Są one efektem trwających tysiące lat prób inżynierii genetycznych prowadzonych od neolitu. Proszę porównać np. banany jakie kupujemy w sklepach z tymi, które można znaleźć na dziko. Mimo tego są współczesne warzywa i owoce są zdrowe i zalecane do codziennego spożycia.

7) Badanie z 2015 roku nie znalazło żadnych śladów błonnika w cukrze kokosowym (http://bmjopen.bmj.com/content/5/Suppl_1/bmjopen-2015-forum2015abstracts.79)

Wnioski- jeść czy nie jeść?

Jak widzicie, brakuje dowodów na to, żeby uznać cukier kokosowy za zdrowszy od cukru pochodzącego z buraków. Zawsze kiedy czytacie o niesamowitych właściwościach lub szkodliwości jakiegoś pożywienia, to powinniście być sceptyczni i sprawdzić, czy istnieją mocne dowody potwierdzające te twierdzenia. Prawie zawsze okaże się, że ich nie ma.

Nadzieja, że istnieje jakiś super produkt spożywczy, którego konsumpcja uczyni nas zdrowszymi, czy, że przestrzeganie licznych reguł jakiejś tajemniczej, gnostyckiej diety, sprawi że poczujemy się lepiej i będziemy żyć dłużej, jest dokładnie tym czym jest. Tylko nadzieją.

Zdecydowana większość nowinek tego typu nie służy niczemu więcej niż próbie wciśnięcia konsumentom pragnącym dbać o swoje zdrowie, jakiejś pseudo naukowej książki czy walce o zdobycie dużej liczby wyświetleń na portalu lubującym się w raczeniu swoich czytelników sensacyjnymi wiadomościami.

Za tym rodzajem żywieniowych rewelacji nie stoją najczęściej żadne badania, a jeżeli stoją to są one albo bardzo wstępne, albo ich wnioski są kompletnie przekręcone, albo są one tak niskiej jakości, że nie powinno się konstruować z nich porad dietetycznych.

Co należy robić jeżeli chce się być zdrowym, jakie produkty spożywcze powinno się konsumować jest wiedzą jaką posiadamy co najmniej od paru dekad. Zdrowy sposób życia jest czymś nad czym trzeba pracować, jeżeli chce się to osiągnąć, nie można zdobyć go na skróty poprzez znalezienie paru super produktów spożywczych, które zrobią to za nas.

Oczywiście, jeżeli smakuje Wam cukier kokosowy, to jedzcie go śmiało, tylko nie myślcie, że możecie sobie pozwolić na spożycie jego dużych dawek ponieważ jest on w jakiś sposób zdrowszy od zwykłego cukru.