Poliole – alkohole cukrowe. Wszystko, co musisz o nich wiedzieć

3
Poliole – alkohole cukrowe. Wszystko, co musisz o nich wiedzieć
3.00 avg. rating (62% score) - 4 votes

Alkohole wielowodorotlenowe, alkohole polihydroksylowe, czyli poliole takie jak sorbitol, ksytlitol czy erytrytol są często dodawane do żywności dla sportowców i dla osób odchudzających się. Nie każdy z nas jednak zdaje sobie sprawę z tego, czym tak naprawdę są tego rodzaju substancje. Zapraszamy do zapoznania się z naszym kompendium informacji o poliolach!

Czym są poliole?

Alkohole wielowodorotlenowe czy polihydroksylowe posiadają w swojej cząsteczce co najmniej dwie grupy hydroksylowe (-OH). Ich właściwości zbliżone są do alkoholi monohydroksylowych.

Związki te możemy podzielić na dwa rodzaje – wśród nich największą grupę stanowią alkohole cukrowe, które nazywane są też cukrolami.

Rodzaje alkoholi cukrowych (cukroli / polioli)

Z powyższymi alkoholami cukrowymi na pewno spotkało się już wielu z nas. Bardzo popularny jest między innymi ksylitol, czyli tak zwany cukier brzozowy. W wielu produktach spożywczych znajdziemy też sorbitol oraz erytrytol. Z kolei glicerol, czyli gliceryna jest używana powszechnie w kosmetyce do produkcji kremów czy mydeł, a w dietetycznych produktach spożywczych pełni funkcję stabilizatora i regulatora wilgotności – dzięki jego dodatkowi słodycze nie obsychają. Glikol natomiast jest podstawowym składnikiem samochodowych płynów chłodzących.

Wobec tego alkohole cukrowe mają bardzo szerokie zastosowanie. Skupmy się jednak tutaj na ich wykorzystaniu w branży spożywczej.

Właściwości polioli

Jak wspomnieliśmy na wstępie, związki te często spotykane są w różnych produktach dla sportowców oraz osób odchudzających się. Alkohole cukrowe wyróżniają się słodkim smakiem, ale dość niską kalorycznością w porównaniu z węglowodanami, na przykład glukozą czy fruktozą. Ponadto mają one inny metabolizm. Wobec tego wzbudzają obecnie duże zainteresowanie wśród tych, którym zależy na zdrowej diecie.

Ze względu na swoje właściwości poliole nie powodują podniesienia poziomu cukru we krwi lub robią to w niewielkim stopniu. To powoduje, że mogą być używane również przez osoby chorujące na cukrzycę, które muszą szczególnie pilnować poziomu cukru we krwi.

Poniżej prezentujemy dokładniejsze informacje dotyczące najczęściej używanych w branży spożywczej polioli.

Erytrol

Stosowany jako dodatek do żywności – substancja słodząca określona symbolem E968. Naturalnie występuje w niektórych wodorostach, porostach, czerwonym winie i wielu owocach.

Erytrytol ma minimalną wartość energetyczną na poziomie 0,2-0,4 kcal na gram i bardzo niski indeks glikemiczny. Jego słodkość jest niższa od sacharozy i plasuje się na poziomie 60-80%. Nie jest metabolizowany przez organizm człowieka i jest wydalany z moczem. Jest także przyjazny dla zębów. W ostatnich czasach sporo emocji budzi pytanie o to czy europejski erytrol jest lepszy od chińskiego – o tym dlaczego nie ma to sensu, możesz przeczytać w jednym z naszych niedawnych artykułów.

Ksylitol

Nazywany też cukrem brzozowym, ponieważ pozyskiwany jest z brzozy. Ma symbol E-967. Często dodawany do cukierków, gum do żucia, do past do zębów, ponieważ ma właściwości przeciwpróchnicze.

Ksylitol ma słodycz porównywalną do zwykłego cukru, ale nawet o 40% mniej kalorii. W 1 gramie ksylitol znajduje się około 2,4 kcal, z kolei w cukrze 4 kcal. Ma on też wielokrotnie niższy indeks glikemiczny niż glukoza czy sacharoza, dlatego może być też bezpiecznie używany przez cukrzyków.

Sorbitol

To bezbarwna substancja krystaliczna o słodkim smaku, która potrafi dobrze rozpuszczać się w wodzie. Określana jest symbolem E420 i w branży spożywczej używana jest między innymi jako środek słodzący oraz utrzymujący wilgoć. Naturalnie występuje w wielu owocach, między innymi w jabłkach, gruszkach, morelach, brzoskwiniach, wiśniach. W owocach suszonych stężenie sorbitolu jest nawet pięciokrotnie większe niż w świeżych.

Sorbitol również rekomendowany jest osobom chorującym na cukrzycę oraz chcącym zadbać o linię. Nie powoduje próchnicy. 1 gram sorbitolu ma około 2,4 kcal, czyli podobnie jak ksylitol. Może być też używany jako słodzik w codziennej diecie osoby, która chce zrzucić nadmierne kilogramy. Nie należy stosować go w dużych dawkach, ponieważ ma wtedy działanie przeczyszczające.

Korzyści wynikające ze stosowania w diecie polioli

Wobec tego korzystanie z polioli, czyli alkoholi cukrowych niesie ze sobą wiele korzyści. Ich niższa kaloryczność od zwykłego cukru oraz niski indeks glikemiczny powodują, że warto zapoznać się z nimi wtedy, gdy chcemy wyeliminować cukier, ale nie chcemy też rezygnować ze słodzenia herbaty czy kawy.

Wchłanianie polioli jest wolniejsze niż w przypadku zwykłego cukru. Nie ulegają one całkowitej absorpcji w jelicie cienkim i przechodzą dalej, gdzie fermentowane są w jelicie grubym przez mikroflorę jelitową. W związku z tym odpowiedź glukozowa jest wtedy mniejsza, więc nie dochodzi do raptownego zwiększenia poziomu cukru we krwi i wyrzutu insuliny.

Badania wykazują też, że ksylitol działa antyseptycznie w przewodzie pokarmowym i wspomaga wchłanianie wapnia z pożywienia, dlatego może być stosowany w profilaktyce osteoporozy.

Wszystko to powoduje, że alkohole cukrowe zalecane są wszystkim tym osobom, które chcą odżywiać się zdrowo. Polecane są osobom odchudzającym się, chorującym na cukrzycę, trenującym, dbającym o sylwetkę. Dodatkowo nie wywołują próchnicy, więc na pewno przypadną do gustu osobom troszczącym się też o swój uśmiech.

Bezpieczeństwo stosowania polioli i skutki uboczne

Zasadniczo Światowa Organizacja Zdrowa (WHO) nie określiła dziennej dawki dla polioli stosowanych w branży spożywczej. Oznacza to, że nie są znane ich działania toksyczne, dlatego możemy stosować je bezpiecznie. Warto jednak pamiętać o tym, że w nadmiarze alkohole cukrowe mogą wywoływać nieprzyjemne objawy.

Jak wspomnieliśmy już wcześniej, w nadmiarze alkohole cukrowe mogą powodować efekt przeczyszczający. Wraz z nim pojawiają się biegunki oraz wzdęcia. Ma to związek z faktem, że poliole nie są trawione, wobec tego sprzyjają produkcji gazów jelitowych. Na takie nieprzyjemne objawy są narażone przede wszystkim osoby chorujące na Zespół Jelita Drażliwego, dlatego powinny one wyeliminować ze swojej diety takie produkty.

Jak spożywać alkohole cukrowe?

Alkohole cukrowe takie jak erytrytol, ksylitol oraz sorbitol stosowane są często w różnych produktach spożywczych. Znajdziemy je między innymi w słodyczach takich jak ciastka, batoniki, lody, lizaki, także w słodyczach o obniżonej zawartości kalorii oraz w innego rodzaju produktach.

Oprócz tego możemy zakupić poliole w formie słodzików do samodzielnego stosowania. Możemy stosować je do dosładzania herbaty i kawy oraz innego rodzaju napojów i produktów spożywczych.

Gdy chcemy zacząć stosować ksylitol lub inny alkohol cukrowy, pamiętajmy o tym, aby wprowadzać je stopniowo i obserwować reakcje swojego organizmu. W przypadku, gdy spożyjemy zbyt dużo cukroli, wówczas zwiększamy ryzyko pojawienia się wzdęć i biegunek.

Każdy odżywiający się zdrowo, na diecie czy trenujący powinien zapoznać się bliżej z alkoholami cukrowymi, które cieszą się obecnie coraz większym zainteresowaniem. Możemy zakupić je w wielu sklepach ze zdrową żywnością – zarówno tych stacjonarnych, jak i internetowych.

Bibliografia:

3.00 avg. rating (62% score) - 4 votes

  1. […] Erytrytol (inaczej erytryt, erythritol) to substancja chemiczna należąca do grupy tzw. alkoholi cukrowych (polioli). Posiada grupę hydroksylową (O-H) charakterystyczną dla cukrów, jednak zamiast grupy karboksylowej (C=O), w to miejsce dołączona jest grupa -OH, charakterystyczna dla alkoholi. Innymi środkami słodzącymi należącymi do polioli jest m.in. ksylitol oraz maltitol. Róźnią się one między sobą wielkością cząsteczek oraz kalorycznością: erytrol jest najmniej a sorbitol najbardziej energetycznym alkoholem cukrowym (wciąż jednak są to bardzo nieznaczące ilości w porównaniu do cukru stołowego). (przeczytaj więcej czym są alkohole cukrowe) […]