Czekolada to słodkość znana od wieków. Wiele mówi się o jej cudownych właściwościach, wpływie na koncentrację, samopoczucie oraz niedobór magnezu. Jak to w takim razie jest? Czy czekolada, a precyzyjniej czekolada bez cukru ma faktycznie taki dobroczynny wpływ na nasze zdrowie?
Kakao znane jest ludzkości od wieków. Pierwsze znaleziska świadczące o jego wykorzystaniu datuje się na drugie tysiąclecie p.n.e. Prekursorami upraw były ludy zamieszkujące tereny Ameryki Środkowej w czasach prekolumbijskich. Jednak prawdziwy kult spożywania czekolady rozwinęli dopiero Majowie, którzy to opracowali jej pierwsze receptury. Ta jednak nie wyglądała tak, jak ją sobie teraz wyobrażamy. Ziarna kakaowca były poddawane fermentacji, prażeniu a następnie mieleniu. Otrzymany proszek mieszano z wodą, mączką kukurydzianą, doprawiano miodem oraz chilli. Tak powstały napój określano mianem „xocolati„, oznaczającym „gorzką wodę”. Aztekowie ulepszyli tą recepturę, wzbogacając ją o wanilię, czerwony pieprz lub płatki kwiatów. Spożywanie takiego napoju było oznaką zamożności i było zarezerwowane tylko na szczególne okazje 🙂
Czekolada jaką znamy powstała dopiero pod koniec XIX wieku
Wyprodukowanie pierwszej tabliczki czekolady miało miejsce długo długo później. Dzięki holenderskiemu chemikowi Conrada van Houtena, w 1828 roku udało się opracować prasę hydrauliczną, która pozwalała na odseparowanie masła kakaowego od miazgi. Dzięki temu stało się możliwe wyprodukowanie pierwszej tabliczki czekolady. Lata później proszek kakaowy zaczęto łączyć z mlekiem, dając kakao.
Cenne polifenole
Większość pozytywnych efektów wywieranych na organizm człowieka, wiąże się z wysoką zawartością czekolady w epikatechiny. To podgrupa należąca do polifenoli, obecna w herbacie, czerwonym winie, niektórych owocach oraz oczywiście w kakao. Ich najwyższe stężenie osiąga się 2 do 3 godzin po spożyciu, a efekt utrzymuje się nawet do 8 godzin. Duży wpływ na to ile i jak długo ten efekt się utrzyma ma rodzaj spożywanej czekolady. Ciemna czekolada bez cukru ma naturalnie wyższą zawartość kakao, a tym samym epikatechin, niż czekolada mleczna. Pozytywny wpływ flawonoidów na organizm człowieka tyczy się przede wszystkim wzmożonej produkcji tlenku azotu, silnego działania antyoksydacyjnego, przeciwzapalnego, obniżenia stężenia lipidów, a także zmniejszenia insulinooporności.
Wpływ czekolady na zdrowie
O roli tlenku azotu pisaliśmy już tutaj. Zwiększoną produkcję NO wykazano u pacjentów z wysokim ryzykiem sercowo-naczyniowym, u których to zapobiegał adhezji oraz agregacji płytek krwi. Wykazano również, że tlenek azotu powoduje zwolnienie przebiegu oksydacji cholesterolu LDL – kluczowego w powstaniu miażdżycy. Co ciekawe – nie wykazano tego działanie przy spożywaniu czekolady białej oraz mlecznej.
Można zatem powiedzieć, że czekolada bez cukru jest odpowiedzialna za obniżenie ryzyka chorób sercowo-naczyniowych takich jak nadciśnienie, miażdżyca czy udar. Badania na ludziach pokazały, że pacjenci z ciśnieniem wysokim prawidłowym i nadciśnieniem I stopnia wykazywały obniżoną wartość ciśnienia skurczowego (o około 3 mmHg), jak i rozkurczowego (o około 2mmHg), przy spożywaniu 6g ciemnej czekolady każdego wieczora.
Wykazano również pozytywny wpływ flawonoidów na gospodarkę węglowodanową. W grupie badawczej zauważono zmniejszoną insulinooporność u pacjentów spożywających 100g czekolady codziennie przez 15 dni. Badania te wymagają jeszcze pogłębionych analiz na większej grupie osób dotkniętych cukrzycą.
Kakao może mieć również wpływ na pamięć, zapobiegając procesom demencji. Wykazano, że jedzenie czekolady powoduje zwiększony przepływ krwi w tętnicy ośrodkowej mózgu. Udowodniono to w badaniach na grupie 2031 osób, u których badano wpływ flawonoidów zawartych w czekoladzie, czerwonym winie oraz herbacie na procesy pamięciowe. W badaniu tym wykazano silny wpływ spożycia czekolady na poprawę wyników pamięciowych, otrzymując maksymalny efekt przy 10g zjadanej czekolady na dobę.
Więcej o pozytywnym działaniu czekolady na zdrowie przeczytacie tutaj: „Czekolada bez cukru – droga do szczęścia i lepszego samopoczucia”
Chcesz otrzymać Nobla? Jedz czekoladę!
Niebagatelnego odkrycia w zakresie ilości spożywanej czekolady dokonał w 2012 roku dr Franz Messerli, który starał się ustalić korelację między spożyciem czekolady a liczbą laureatów Nagrody Nobla w danym państwie. Wyniki są naprawdę imponujące! W krajach o najwyższym spożyciu czekolady ( 6kg rocznie!), rodzi się najwięcej noblistów! Tyczy się to krajów takich jak Szwecja, Anglia, Norwegia, Szwajcaria czy Austria. Regułę tą tłumaczy się czynnikami genetycznymi oraz wpływ dobroczynnych flawonoidów zawartych w czekoladzie na procesy pamięciowe! Istnieją szacunki dotyczące tego o ile ilość czekolady na mieszkańca musiałaby wzrosnąć, aby zwiększyć liczbę noblistów, ale nawet sam autor prosi tutaj o potraktowanie odkrycia z przymrużeniem oka:))
Hormon szczęścia – serotonina
Cennym składnikiem, dzięki któremu czekolada bez cukru zawdzięcza swoje wyjątkowo właściwości jest serotonina oraz jej prekursor – tryptofan. Czekolada, poza tym że dostarcza tych substancji, to naturalnie wzmaga ich wewnętrzną syntezę. Jej unikalne właściwości wynikają z wpływu na centralny układ nerwowy, pełniąc jednocześnie szereg ważnych funkcji regulujących głód, sen, nastrój, pamięć i koncentrację. Serotonina ma również wpływ na nastrój. Dlatego właśnie działanie fluoksentyna czy citopalm – głównych składników leków przeciwdepresyjnych – koncentruje się na hamowaniu wychwytu zwrotnego serotoniny.
Ciemna czekolada bez cukru może być zbawienna przy zaburzeniach lękowych i depresyjnych.
Dowiedziono również, że w ziarnach kakaowca znajduje się fenyloetyloamina – produkt metabolizmu fenyloalaniny, odpowiedzialnej za wystąpienie efekt tzw. euforii biegacza. Dzięki temu u osób regularnie trenujących, zaobserwowano zmniejszoną wrażliwość na ból i zmęczenie, a także mniejszą podatność na obniżony nastrój.
Czekolada bez cukru źródłem magnezu
Dzienne zapotrzebowanie dorosłego na człowieka na magnez wynosi 400mg. A kakao jest jego doskonałym źródłem. Częste picie kawy i alkohol często doprowadza do tego, że magnez z organizmu się „wypłukuje”, powodując nieprzyjemne skutki w postaci skurczy, drżenia rąk i utrudnionej koncentracji. Udowodniono, że dieta bogato-magnezowa pozwala zredukować ryzyko incydentów sercowo naczyniowych aż o 15%! Jego prawidłowe stężenie w trakcie ciąży nie tylko znacznie obniża ryzyko wad rozwojowych u płodu, ale również zapobiega przedwczesnym porodom. Magnez jest podstawą prewencji przyspieszonego starzenia się skóry, łamliwości paznokci jak również wypadania włosów.
Nie dostarczanie sobie odpowiedniej ilości magnezu w diecie uznaję się za czynnik, który wzmaga ryzyko wystąpienia incydentów depresji.
W badaniach rezonansu magnetycznego wykazano znaczne obniżenie magnezu w tkance mózgowej osób z lekooporną depresją, w porównaniu z grupą kontrolną. Rokowania poprawiały się wraz z włączeniem terapii skojarzonej z magnezem.
Magnez z żywności nie podlega przedawkowaniu, a jego najlepszym źródłem są rośliny strączkowe, ryby i kakao.
W 1kg 16% gorzkiego kakao jest aż 4200 magnezu (1050% dziennego zapotrzebowania).
Minusy spożywania czekolady?
Większość czekolad dostępnych na rynku ma w składzie poza drogocennym kakao niestety masę cukru! Jeśli więc chcesz korzystać z jej pozytywnych właściwości tylko czekolada bez cukru będzie w tym kontekście właściwym wyborem. Do takich należy na przykład Balance Luxury (którą możesz znaleźć tu) lub Trapa (którą znajdziesz tutaj).
Czasami, u osób spożywających czekoladę ujawnia się alergia na występującą w czekoladzie tyraminę. Objawy mogą polegać na występowaniu migrenowego bólu głowy, kołataniu serca i zwiększonego ciśnienia krwi. Jeśli wiec po spożyciu czekolady odczuwasz któryś z wyżej opisanych objawów – musisz niestety z niej zrezygnować.
| Pozytywne efekty | Przeciwwskazania |
|---|---|
| ↓ nadciśnienie | otyłość |
| ↓ miażdżyca | choroba refluksowa przełyku |
| ↓ agregacja płytek | stosowanie inhibitorów MAO |
| ↓ stan zapalny | alergia |
| ↓ insulinooporność | kamica nerkowa |
| ↑ pamięć | |
| ↓ depresja | |
| działanie przeciwzmarszczkowe |
Ciekawostka!
Naukowcy z Cambride opracowali czekoladę opóźniającą procesy starzenia się skóry. Nazywa się Esthechoc i uważana jest za cudowne remedium na zmarszczki niczym najlepszy krem przeciwzmarszczkowy:) Kostka takiej czekolady może dostarczyć organizmowi taką ilość przeciwutleniaczy, jaka znajduje się w filecie z łososia. Być może to jest właśnie trop dla kolejnych producentów czekoladowych słodkości w Polsce:)
Czekolada bez cukru:
Źródło:
„Wpływ spożycia czekolady na organizm człowieka” Zdrojewicz Z., Grześkowiak K., Łukasiewicz M., Med Rodz 2017; 20 (3), 237-243,
„Czekolada jako źródło związków bioaktywnych oddziałujących na organizm”, Skrajda M., Dąbrowski G., Journal of Education, Health and Sport. 2015;5(9):429-442. ISSN 2391-8306.
